Slapen als een roosje

Het vorige blog van De Betere Ondernemer ging over ‘vermoeidheid, de rode draad bij ziekte’. Daarin kwam naar voren dat je als ondernemer een aantal dingen kunt doen om je energieniveau positief te beïnvloeden. Een daarvan is ‘goed slapen’. In dit blog zoomen we in op dit fenomeen.

Slaap is een universeel proces, maar wetenschappelijk gezien nog altijd een raadsel. We doen het allemaal en we besteden er veel tijd aan. We weten niet echt waarom we slapen; wel dat we slecht functioneren bij een slaaptekort. De meeste mensen ervaren slaap als een periode van rust om te herstellen van de dingen die we doen als we wakker zijn. Maar wat precies hersteld moet worden tijdens slaap is nog niet duidelijk. Er zijn verschillende theorieën over.

Een goede kernslaap is het meest belangrijk

Daarom kan de één toe met een paar uur slaap (kernslaap) terwijl de ander aan 10 uur nog niet genoeg heeft (kernslaap niet voldoende ontwikkeld). Veel slapen is dus niet de oplossing: de kwaliteit blijkt belangrijker dan de kwantiteit.

Slaap is ingewikkelde materie

Mensen die herstellend zijn na ziekte ervaren vaak een toegenomen behoefte om te slapen of te rusten. Dit is ook een vaak gegeven advies van specialisten; neem voldoende rust, rust bevordert herstel. Goed kunnen slapen om herstel na ziekte te bevorderen is echter niet vanzelfsprekend.

De wisselwerking tussen veranderingen in slaap en de presentatie van ziekteverschijnselen is complex. Een gestoorde hersenfunctie kan leiden tot afwijkende slaap en vreemd slaapgedrag, maar omgekeerd kan verstoord slapen ook een negatieve invloed hebben op normaal functioneren van de hersenen.

Ziekte en slaap

Borstkanker: 60% van de mensen met borstkanker heeft moeite met in- of doorslapen. 30% heeft zelfs een slaapstoornis.

Hersenletsel: minder, onregelmatig of minder goed slapen komt vaak voor na hersenletsel (beroerte, val op hoofd, hersentumor). Dit kan beïnvloed worden door; te druk zijn in het hoofd om in slaap te kunnen vallen, depressie, angststoornissen, krampen of onrustige benen.

Burnout: om goed in slaap te komen is het belangrijk dat het level van het stresshormoon cortisol laag is. Als cortisol te hoog is wordt melatonine onvoldoende aangemaakt om goed in te kunnen slapen.

Parkinson: door de stijfheid en bewegingsarmoede is het vinden van een goede slaaphouding soms uitermate moeilijk. Ook kan het trillen het inslapen hinderen.

Ziekte van Lyme: te weinig of juist te lang slapen komt hierbij voor, waardoor men niet uitgerust wakker wordt.

Slaapapneu: men komt niet in de diepe slaap, waardoor men ‘s ochtends niet uitgerust wakker wordt (kan ook ontstaan na hersenletsel).

Verstoorde slaap-waakritme: er is dan een verstoring van de biologisch klok. Veroorzakers; niet aangeboren hersenletsel, medicijngebruik, inregelmatige leefwijze of te veel stress en zorgen.

Slaapadviezen

Slaapproblemen kunnen verschillende verschijningvormen en vele oorzaken hebben, er is dan ook geen pakket met standaard adviezen te geven. Wel is duidelijk dat veel mensen baat hebben bij onderstaande tips die kunnen bijdragen aan een betere nachtrust:

Bekijk je slaapgewoonten; welke gewoonten heb je jezelf aangeleerd? Onderzoek welke wel helpen en welke niet.

Slaapritme

Het helpt wanneer je steeds ongeveer op dezelfde tijd naar bed gaat en op ongeveer dezelfde tijd de wekker zet. Ook helpt het om inzicht te krijgen in of je een avond- of ochtendmens bent.

Middelen

Koffie en/of alcohol drinken en/of suiker gebruiken korter dan 4 uur voordat je gaat slapen, helpt niet. Alcohol zorgt er wel voor dat je eerder in slaap valt, maar zorgt er ook voor dat je vaker en sneller wakker wordt.

Slaapkamer

Een koele, donkere slaapkamer helpt.

Afbouwen

Een afbouwperiode van zo’n 1,5 uur helpt. In deze periode bereid je jezelf voor om te gaan slapen. Bijvoorbeeld het avondritueel van tanden poetsen en kleding klaarleggen, maar ook een rustige avondwandeling, een bad nemen of wat lezen, helpen. Wat niet helpt, is vlak voor het slapen stevig sporten.

Geestelijke en lichamelijke ontspanningsmomenten gedurende de dag Eén van de meest belangrijke zaken om goed te kunnen slapen, is ontspannen zijn gedurende de dag. Gevolg hiervan is dat er dan minder hersengolven per seconde worden geproduceerd, waardoor de slaap ’s nachts beter is. Geestelijke ontspanning wordt bereikt door bijvoorbeeld minder te piekeren en/of Mindfulness oefeningen te doen.

Bron: borstkanker.nl, hersenstichting; zorgwijzer vermoeidheid